Układ immunologiczny człowieka w 80% znajduje się w jelicie cienkim i tam właśnie zlokalizowane są wszystkie elementy należące do tego systemu, od fagocytów po limfocyty! Pomiędzy funkcjonowaniem jelita cienkiego a sprawnością układu immunologicznego istnieje ścisły związek, albowiem tkanka limfatyczna tej części układu pokarmowego skupia najwięcej komórek układu obronnego w organizmie.
Jelito cienkie to najdłuższy odcinek przewodu pokarmowego, który składa się z licznych warstw. Same kosmki lelitowe po rozłożeniu na płasko zajęłyby powierzchnię połowy boiska piłkarskiego. Śluzówka jelita jest zasiedlona przez miliony komórek bakteryjnych (mikrobiom liczący od 400 do 1000 różnych gatunków), które stanowią większość bakterii zasiedlających ludzki organizm.
W jelicie cienkim znajduje się 85% neuromediatorów oraz ok. 50 hormonów. Zaburzenia składu jelitowej flory bakteryjnej są odpowiedzialne za powstające w organizmie zaburzenia immunologiczne.Wiele chorób autoimmunologicznych, takich jak choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, toczeń układowy, reumatyzm, łuszczyca, stwardnienie rozsiane etc. oraz choroby jelitowe (np. zespól jelita drażliwego), a także niektóre postacie otyłości i cukrzycy tam znajduje swoje źródło. W wielu środowiskach uważa się, że autyzm lub pewne formy depresji i zaburzeń psychicznych związane są z zaburzeniami mikroflory jelita cienkiego (znajdujące się tam komórki produkują nawet 95% serotoniny).
Najnowsze badania naukowe pokazują, że zły stan śluzówki jelitowej może być bezpośrednio odpowiedzialny za rozwój raka, nie tylko jelita grubego, ale i nowotworów pojawiających się w innych narządach ciała. Za powstanie ww. nowotworów odpowiada przepuszczalność błony śluzowej. Prof. Scott A. Waldman (Pharmacology & Experimental Therapeutics) odkrył, że wyłączenie receptora cyklazy guanylanowej C (GC-C) w ścianie komórkowej błony śluzowej jelita prowadzi do powstania nowotworów wątroby, płuc i węzłów chłonnych, ponieważ uszkodzenie struktury GC-C powoduje nasilenie przepuszczalności ściany jelita cienkiego dla toksyn i substancji obcych (tzw. leaky gut-syndrome), co powoduje, że substancje rakotwórcze mogą przenikać do krwioobiegu, skąd mogą dotrzeć do dowolnego miejsca w organizmie, uszkadzając DNA zdrowych komórek i powodując w ten sposób powstanie raka. Przywrócenie działania tego receptora indukuje zniesienie przepuszczalności błony śluzowej jelit dla różnych toksyn. W innym badaniu najpierw podawano myszom antybiotyk w celu modyfikacji składu ich mikrobiomu. Następnie aplikowano im kancerogeny i substancje prozapalne, które otrzymywały również myszy nieleczone antybiotykami. Po pewnym czasie okazało się, że u myszy poddanych antybiotykoterapii rozwinęło się dużo więcej guzów niż u tych, u których antybiotyku nie stosowano (antybiotyki niszczą florę bakteryjną jelit prawie tak samo jak chemioterapia).
Patologiczne elementy mikroflory jelitowej pojawiają się w momencie, gdy osłabieniu ulega prawidłowa flora bakteryjna (np. po leczeniu antybiotykami). Należy do nich choćby beztlenowa bakteria Clostridium difficile, której liczba rośnie po antybiotykoterapii lub chemioterapii oraz wraz z wiekiem, mogąc prowadzić do uwolnienia reaktywnych form tlenu (wolnych rodników) i czynników wzrostowych z uszkodzonych komórek błony śluzowej. ROS mogą powodować mutacje genetyczne komórek znajdujących się w ich sąsiedztwie, a czynniki wzrostu mogą faworyzować nadmierne podziały komórkowe i powstawanie komórek nowotworowych.
W biologii nowotworów istnieje wiele koncepcji, które uznają mikroflorę jelitową za potężny czynnik środowiskowy modulujący procesy rakotwórcze. Zniszczenie lub długotrwałe zaburzenie flory jelitowej wpływa na powstanie raka i dynamikę postępu choroby nowotworowej poprzez wpływ na odpowiedź immunologiczną, wytwarzanie metabolitów, modulacje struktur drobnoustrojów, przepuszczalność toksyn itd.
Prawidłowa mikroflora jelitowa wywiera korzystny wpływ na ludzki organizm zarówno na poziomie lokalnym, jak i ogólnoustrojowym, chroniąc go przed nowotworami i ograniczając wspomniane procesy kancerogenne i zapalne. Podkreślmy: niewłaściwy tryb życia, stosowanie używek (alkoholu, tytoniu), deficyt snu, nieodpowiednie żywienie, przewlekły stres (wynikający np. z mobbingu, konfliktów rodzinnych, społecznych) znacząco zmieniają i redukują prawidłową florę bakteryjną, a jednocześnie osłabiają mechanizmy obronne organizmu, otwierając drogę dla wielu groźnych chorób.
(Źródło: Ch. Sivanzire, „Aktualności Medyczne” nr 7 (1/2017))